LearnGaelic.scot uses cookies. By continuing to use this site we assume you consent to this. You can read about exactly what cookies we use, and why we set them, on our cookies page. This banner will not appear again, but you may read our cookie policy at any time by following the link at the bottom of all our pages.
Dictionary Gàidhlig

617: Fionn, Bran and the grey dog

B1 - Intermediate - The Little Letter

A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.

The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

00:00
00:00

Audio is playing in pop-over.

Fionn, Bran agus an cù glas

Gaelic

Bha Fionn MacCumhail an impis falbh a Lochlann cuide ris a’ Ghille Mhòr. Bha amadan ann. Thug e comhairle do Fhionn.

‘Thoir leibh an t-slabhraidh òir aig Bran,’ thuirt e. ‘Cha bhris sin ur cùmhnant oir cha bhi cù no caraid no ball-airm agaibh.’

Chuir Fionn slabhraidh òir Bhrain na phòcaid. Ràinig e lùchairt Rìgh Lochlainn. Ach chan e fàilte a fhuair e. Bha an Rìgh agus uaislean a’ beachdachadh air an dòigh as fheàrr airson Fionn a mharbhadh. ‘Cuiridh sinn gu bàs e anns an dòigh as miosa,’ thuirt an Rìgh. ‘Bheir sinn dhan Gleann Mhòr e. Ithidh an Cù Glas e.’

Thug iad Fionn don Gleann Mhòr. Chuala iad donnal a’ Choin Ghlais agus dh’fhalbh iad. Bha Fionn leis fhèin. Bha an cù fiadhaich. Bha lasairean a’ tighinn às a chuinneanan.

Chrath Fionn slabhraidh Bhrain. Gu h-obann, sheas am madadh air a bheulaibh mar chù-taighe, a’ crathadh earball. Dh’imlich e Fionn. Chuir Fionn an t-slabhraidh òir timcheall amhaich.

Bha taigh aig bonn a’ ghlinne. Bha cailleach aig an doras mhòr. Ruith i a-steach don taigh. ‘Tha mi air rud iongantach fhaicinn,’ thuirt i ris a’ bhodach. ‘Tha an Cù Glas air taod aig fear eireachdail.’

‘Chan eil ann ach aon duine a dhèanadh sin – Fionn MacCumhail, agus slabhraidh òir Bhrain aige,’ ars am bodach. Chuir e fàilte air Fionn.

Thug an cupall cuireadh do dh’Fhionn fuireach aca airson latha is bliadhna. Aig deireadh na h-ùine sin, bha a’ chailleach a-muigh. Chunnaic i sluagh air tràigh mhòr Lochlainn. Ruith i don taigh. ‘Tha sluagh air an tràigh,’ thuirt i, ‘le fear ruadh aig an ceann.’

‘ʼS e sin an Fhèinn, agus Osgar aig an ceann,’ arsa Fionn. Chaidh e don tràigh. Bha an Cù Glas na chois. Chuir a h-uile duine fàilte air Fionn. Agus chuir Bran agus an Cù Glas fàilte mhòr air a chèile. B’ e an Cù Glas Sgeolan, bràthair Bhrain, a chaidh a thilgeil don mhuir nuair a bha Fionn a’ teicheadh bhon fhamhair. Bha iad nan cuileanan aig an àm. Agus ’s e sin mo sgeul. Mar sin leibh.

Fionn, Bran and the grey dog

English

Fionn MacCumhail was about to leave for Scandinavia along with the Big Lad. There was a fool there. He gave Fionn advice.

‘Take Bran’s golden chain with you,’ he said. ‘That won’t break your contract because you won’t have a dog, a friend or a weapon.’

Fionn put Bran’s golden chain in his pocket. He reached the palace of the King of Scandinavia. But it wasn’t a welcome he received. The King and his nobles were considering the best way to kill Fionn. ‘We’ll put him to death in the worst way,’ said the King. ‘We’ll take him to the Big Glen. The Grey Dog will eat him.’

They took Fionn to the Big Glen. They heard the howling of the Grey Dog and left. Fionn was on his own. The dog was wild. There were flames coming from its nostrils.

Fionn shook Bran’s chain. Suddenly, the wild dog stood in front of him like a domestic dog, wagging its tail. It licked Fionn. Fionn put the golden chain around its neck.

There was a house at the bottom of the glen. There was an old woman at the front door. She ran into the house. ‘I’ve seen an amazing thing,’ she said to the old man. ‘A handsome man has the Grey Dog on a lead.’

‘There’s only one man who’d do that – Fionn MacCumhail with Bran’s golden chain,’ said the old man. He weclomed Fionn.

The couple invited Fionn to stay with them for a year and a day. At the end of that time, the old woman was outside. She saw a host on the great strand of Lochlann (Scandinavia). She ran to the house. ‘There is a host on the strand,’ she said, ‘with a red-haired man at their head.’

‘That’s the Fingalians, with Osgar at their head,’ said Fionn. He went to the strand. He had the Grey Dog with him. Everybody welcomed Fionn. And Bran and the Grey Dog welcomed each other warmly. The Grey Dog was Sgeolan, Bran’s brother, who was thrown into the sea when Fionn was fleeing from the giant. They were puppies at the time. And that’s my story. Cheerio.

Fionn, Bran agus an cù glas

Gaelic

Bha Fionn MacCumhail an impis falbh a Lochlann cuide ris a’ Ghille Mhòr. Bha amadan ann. Thug e comhairle do Fhionn.

‘Thoir leibh an t-slabhraidh òir aig Bran,’ thuirt e. ‘Cha bhris sin ur cùmhnant oir cha bhi cù no caraid no ball-airm agaibh.’

Chuir Fionn slabhraidh òir Bhrain na phòcaid. Ràinig e lùchairt Rìgh Lochlainn. Ach chan e fàilte a fhuair e. Bha an Rìgh agus uaislean a’ beachdachadh air an dòigh as fheàrr airson Fionn a mharbhadh. ‘Cuiridh sinn gu bàs e anns an dòigh as miosa,’ thuirt an Rìgh. ‘Bheir sinn dhan Gleann Mhòr e. Ithidh an Cù Glas e.’

Thug iad Fionn don Gleann Mhòr. Chuala iad donnal a’ Choin Ghlais agus dh’fhalbh iad. Bha Fionn leis fhèin. Bha an cù fiadhaich. Bha lasairean a’ tighinn às a chuinneanan.

Chrath Fionn slabhraidh Bhrain. Gu h-obann, sheas am madadh air a bheulaibh mar chù-taighe, a’ crathadh earball. Dh’imlich e Fionn. Chuir Fionn an t-slabhraidh òir timcheall amhaich.

Bha taigh aig bonn a’ ghlinne. Bha cailleach aig an doras mhòr. Ruith i a-steach don taigh. ‘Tha mi air rud iongantach fhaicinn,’ thuirt i ris a’ bhodach. ‘Tha an Cù Glas air taod aig fear eireachdail.’

‘Chan eil ann ach aon duine a dhèanadh sin – Fionn MacCumhail, agus slabhraidh òir Bhrain aige,’ ars am bodach. Chuir e fàilte air Fionn.

Thug an cupall cuireadh do dh’Fhionn fuireach aca airson latha is bliadhna. Aig deireadh na h-ùine sin, bha a’ chailleach a-muigh. Chunnaic i sluagh air tràigh mhòr Lochlainn. Ruith i don taigh. ‘Tha sluagh air an tràigh,’ thuirt i, ‘le fear ruadh aig an ceann.’

‘ʼS e sin an Fhèinn, agus Osgar aig an ceann,’ arsa Fionn. Chaidh e don tràigh. Bha an Cù Glas na chois. Chuir a h-uile duine fàilte air Fionn. Agus chuir Bran agus an Cù Glas fàilte mhòr air a chèile. B’ e an Cù Glas Sgeolan, bràthair Bhrain, a chaidh a thilgeil don mhuir nuair a bha Fionn a’ teicheadh bhon fhamhair. Bha iad nan cuileanan aig an àm. Agus ’s e sin mo sgeul. Mar sin leibh.

PDF

Download the text of this week's letter as a PDF:

Download File

PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Adobe Acrobat Reader.

Litir do Luchd-ionnsachaidh

This letter corresponds to Litir do Luchd-ionnsachaidh 921

Podcast

BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe.

Other letters

The book of Matthew in the New Testament

The birth of Ossian

Cuchulainn

Christmas dance

Ronald and Colin