FaclairDictionary EnglishGàidhlig

646: Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn (2) 646: Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn (2)

B1 - Intermediate - The Little LetterB1 - Eadar-mheadhanach - An Litir Bheag

Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.

Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

Audio is playing in pop-over.

Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn (2)

Gaelic Gàidhlig

Bha mi ag innse dhuibh mu Dhòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn – am bàrd agus sealgair Abrach. Chaidh a thiodhlacadh ann an Cladh Cille Choirill. Tha mi airson innse dhuibh mu a bhàs, a rèir beul-aithris.

Bha Dòmhnall ochdad ʼs a h-ochd bliadhna a dh’aois. Chaochail a bhean air thoiseach air. Bha e a’ fuireach cuide ri a nighinn. Latha a bha seo, bha e gu h-àrd taobh Loch Trèig ann am bothan, a’ coimhead a-mach air an uinneig. Bha a nighean ag obair air aran a dhèanamh. Leig Dòmhnall osna.

‘Dè th’ ort, a dhuine?’ thuirt i.

‘Tha mi a’ faicinn ùdlaiche a’ tighinn a-nuas. Agus chan urrainn dhomh a thilgeil leis an t-saighead.’

‘Och, na bithibh a’ coimhead air rudan mar sin, a dhuine,’ thuirt i.

‘Thoir thusa saighead a-nuas dhomh,’ thuirt Dòmhnall. ‘Faigh an tè as fheàrr smeòir.’

Rinn an nighean sin. Leag Dòmhnall a thaic ris an uinneig. Tharraing e an t-saighead. Leig e air falbh i. Thuit am fiadh. Agus cha mhòr nach do thuit am bodach taobh an teine leis a’ bhriosgadh a thug e air.

‘Sin agad an damh mu dheireadh a thilgeas mi,’ thuirt e. ‘Feann e agus thèid mo thiodhlacadh na sheiche ann an Cille Choirill. Na cuir air mo dhruim idir mi. Cuir m’ aghaidh air Loch Trèig is air na monaidhean air a bheil m’ inntinn a’ siubhal a h-uile latha.’

Tha mi airson soraidh a leigeil le Cladh Cille Choirill. Ach bu mhath leam dìreach geàrr-aithris a dhèanamh air an eaglais anns a’ chladh. Tha i gu math sean. A rèir beul-aithris, chaidh a togail – no ʼs dòcha ath-thogail – ann an ceithir deug, ochdad ʼs a ceithir (1484) le ceann-cinnidh nan Camshronach, Ailean nan Creach.

Thog Ailean seachd creachan. Ach, an dèidh làimhe, ghabh e aithreachas às. Chuir e roimhe seachd eaglaisean a thogail airson a chuid aithreachais a dhearbhadh. B’ e tè dhiubh Cille Choirill. Bha an eaglais anns a’ chladh mu thràth nuair a chaidh Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn a thiodhlacadh ann, le seiche daimh timcheall air agus aghaidh air Loch Trèig ʼs na monaidhean.

Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn (2)

English Beurla

I was telling you about Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn – the poet and hunter from Lochaber. He was buried in the Cille Choirill graveyard. I want to tell you about his death, according to oral tradition.

Donald was 88 years of age. His wife died before him. He was living with his daughter. One day, he was high above Loch Treig in a bothy, looking out of the window. His daughter was making bread. Donald let out a sigh.

‘What’s wrong with you, man?’ she said.

‘I am seeing a stag coming down. And I can’t shoot at it.’

‘Och, don’t be looking at things like that, man,’ she said.

‘You get an arrow down for me,’ said Donald. ‘Get the one with the best shaft.’

The daughter did that. Donald supported himself on the window. He drew the bow. He let the arrow go. The deer fell. And the old man almost fell beside the fire with the aftershock it gave him.

‘That’s the last stag I’ll shoot,’ he said. ‘Skin it and I’ll be buried in its hide at Cille Choirill. Don’t put me on my back at all. Face me towards Loch Treig and the hills on which my mind travels every day.

I want to farewell Cille Choirill graveyard. But I’d like just to give a short account of the church in the graveyard. It’s very old. According to oral tradition, it was built – or perhaps rebuilt – in 1484 by the clan chief of the Camerons, Ailean nan Creach [Allan of the Forays].

Allan was involved in plundering on seven occasions. But, afterwards, he regretted it. He decided to build seven churches in order to display his regret. One of them was Cille Choirill. The church was already in the graveyard when Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn was buried there, with a stag’s pelt around him and his face towards Loch Treig and the hills.

Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn (2)

Gaelic Gàidhlig

Bha mi ag innse dhuibh mu Dhòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn – am bàrd agus sealgair Abrach. Chaidh a thiodhlacadh ann an Cladh Cille Choirill. Tha mi airson innse dhuibh mu a bhàs, a rèir beul-aithris.

Bha Dòmhnall ochdad ʼs a h-ochd bliadhna a dh’aois. Chaochail a bhean air thoiseach air. Bha e a’ fuireach cuide ri a nighinn. Latha a bha seo, bha e gu h-àrd taobh Loch Trèig ann am bothan, a’ coimhead a-mach air an uinneig. Bha a nighean ag obair air aran a dhèanamh. Leig Dòmhnall osna.

‘Dè th’ ort, a dhuine?’ thuirt i.

‘Tha mi a’ faicinn ùdlaiche a’ tighinn a-nuas. Agus chan urrainn dhomh a thilgeil leis an t-saighead.’

‘Och, na bithibh a’ coimhead air rudan mar sin, a dhuine,’ thuirt i.

‘Thoir thusa saighead a-nuas dhomh,’ thuirt Dòmhnall. ‘Faigh an tè as fheàrr smeòir.’

Rinn an nighean sin. Leag Dòmhnall a thaic ris an uinneig. Tharraing e an t-saighead. Leig e air falbh i. Thuit am fiadh. Agus cha mhòr nach do thuit am bodach taobh an teine leis a’ bhriosgadh a thug e air.

‘Sin agad an damh mu dheireadh a thilgeas mi,’ thuirt e. ‘Feann e agus thèid mo thiodhlacadh na sheiche ann an Cille Choirill. Na cuir air mo dhruim idir mi. Cuir m’ aghaidh air Loch Trèig is air na monaidhean air a bheil m’ inntinn a’ siubhal a h-uile latha.’

Tha mi airson soraidh a leigeil le Cladh Cille Choirill. Ach bu mhath leam dìreach geàrr-aithris a dhèanamh air an eaglais anns a’ chladh. Tha i gu math sean. A rèir beul-aithris, chaidh a togail – no ʼs dòcha ath-thogail – ann an ceithir deug, ochdad ʼs a ceithir (1484) le ceann-cinnidh nan Camshronach, Ailean nan Creach.

Thog Ailean seachd creachan. Ach, an dèidh làimhe, ghabh e aithreachas às. Chuir e roimhe seachd eaglaisean a thogail airson a chuid aithreachais a dhearbhadh. B’ e tè dhiubh Cille Choirill. Bha an eaglais anns a’ chladh mu thràth nuair a chaidh Dòmhnall mac Fhionnla’ nan Dàn a thiodhlacadh ann, le seiche daimh timcheall air agus aghaidh air Loch Trèig ʼs na monaidhean.

PDF

Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:

Download File

PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.

Litir do Luchd-ionnsachaidh

This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 950

Podcast

BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn

Other letters Litrichean eile