FaclairDictionary EnglishGàidhlig

809: Clan Donald’s thrush (1) 809: Smeòrach Chlann Dòmhnaill (1)

B1 - Intermediate - The Little LetterB1 - Eadar-mheadhanach - An Litir Bheag

Litir shìmplidh sheachdaineach do luchd-ionnsachaidh le clàr-fuaime, tar-sgrìobhadh is eadar-theangachadh. A simple weekly letter to Gaelic learners with audio, transcription and translation.

Tha an litir bheag ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. The little letter is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

Audio is playing in pop-over.

Smeòrach Chlann Dòmhnaill (1)

Gaelic Gàidhlig

Cho binn ri smeòrach air geug. As melodious as a song thrush on a branch. Tha m’ aire air an smeòraich anns an Litir seo. Bheir sinn sùil air dà dhàn ainmeil anns a bheil smeòrach. Chaidh an sgrìobhadh le bàird chliùiteach.

’S e a’ chiad bhàrd Iain mac Fhearchair ’ic Ìomhair à Uibhist a Tuath. Bidh sibh eòlach air ’s dòcha mar Iain MacCodruim. B’ e am fear eile Alasdair mac Mhaighstir Alasdair.

Innsidh mi dhuibh mu MhacCodruim an toiseach, agus an dàn aige ‘Smeòrach Chlann Dòmhnaill’. Seo an t-sèist:

Hoilibheag hilibheag hó ail il ó, Hoilibheag hilibheag hó ró i,

Hoilibheag hilibheag hó ail il ó, Smeòrach le Clann Dòmhnaill mi.

Chan eil ann an Hoilibheag hilibheag ach briathran gun bhrìgh, no òran na smeòraich.

Carson a bha ball de Chlann ’ic Codruim a’ sgrìobhadh mu Chlann Dòmhnaill? Uill, bha ceann-cinnidh nan Dòmhnallach a’ toirt taic mhòr do dh’Iain. Seo mar a thachair e.

Sgrìobh Iain dì-mholadh mu obair thàillearan Uibhist. Bha na tàillearan feargach. Dhiùlt iad uile aon ghrèim eile fhuaigheal don bhàrd. An ceann greis, bha aodach Iain robach.

Chunnaic an ceann-cinnidh, An Ridire Seumas Dòmhnallach, e. ‘Carson a tha do chuid aodaich a’ tuiteam às a chèile, Iain?’ dh’fhaighnich e. Dh’aithris Iain a’ bhàrdachd a chuir fearg air na tàillearan. ’S dòcha gun robh an ceann-cinnidh a’ gabhail dragh gun sgrìobhadh Iain rudeigin dhen aon seòrsa mu dheidhinn-san. Co-dhiù, thug e obair is àite-fuirich dha!

Aig toiseach Smeòrach Chlann Dòmhnaill, tha am bàrd ga chur fhèin ann an riochd smeòraich. Tha an t-eun brònach. Anns an dàrna rann, ge-tà, tha an smeòrach ga lorg fhèin ann an suidheachadh nas fheàrr:

Smeòrach mis’ air mullach beinne, ’g amharc grèin is speuran soilleir;

Thig mi stòlda chòir na coille,

’s bidh mi beò air treòdas eile.

Anns an leabhar aice ‘Songs of Gaelic Scotland’, tha Anna Latharna NicGillÌosa ag ràdh gur dòcha gu bheil an t-atharrachadh bho bhròn gu dòchas a’ comharrachadh beatha a’ bhàird fhèin. Carson? Uill, innsidh mi dhuibh an-ath-sheachdain.

Clan Donald’s thrush (1)

English Beurla

Cho binn ri smeòrach air geug. As melodious as a song thrush on a branch. My attention is on the thrush in this Litir. We’ll look at two famous poems in which there is a thrush. They were written by renowned poets.

The first poet is Iain mac Fhearchair ’ic Ìomhair from North Uist. You will perhaps know him as John MacCodrum. The other was Alasdair mac Mhaighstir Alasdair.

I’ll tell you about MacCodrum to begin with, and his poem ‘the thrush of Clan Donald’. Here is the chorus:

Hoilibheag hilibheag hó ail il ó, Hoilibheag hilibheag hó ró i,

Hoilibheag hilibheag hó ail il ó, Smeòrach le Clann Dòmhnaill mi.

Hoilibheag hilibheag are just vocables, or the song of the thrush.

Why was a member of the MacCodrums writing about Clan Donald? Well, the chief of the MacDonalds was giving John strong support. Here’s how it transpired.

John wrote [a] dispraise [poem] about the work of Uist tailors. The tailors were angry. They refused to sew one more stitch for the poet. In due course John’s clothes were tattered.

The clan chief, Sir James MacDonald, saw him. ‘Why are your clothes falling apart, John?’ he asked. John recited the poetry that [had] angered the tailors. Perhaps the clan chief was worried that John would write something of the same ilk about him! Anyway, he gave him work and a place to stay!

At the beginning of Smeòrach Chlann Dòmhnaill, the bard puts himself in the guise of a thrush. The bird is sad. In the second verse, however, the thrush finds itself in a better situation:

I am a thrush on a mountaintop, Looking at the sun and clear skies;

I shall come steadily to the wood

And I shall live on other sustenance,

In her book ‘Songs of Gaelic Scotland’, Anne Lorne Gillies says that perhaps the change from sadness to reflects the poet’s own life. Why? Well, I’ll tell you next week.

Smeòrach Chlann Dòmhnaill (1)

Gaelic Gàidhlig

Cho binn ri smeòrach air geug. As melodious as a song thrush on a branch. Tha m’ aire air an smeòraich anns an Litir seo. Bheir sinn sùil air dà dhàn ainmeil anns a bheil smeòrach. Chaidh an sgrìobhadh le bàird chliùiteach.

’S e a’ chiad bhàrd Iain mac Fhearchair ’ic Ìomhair à Uibhist a Tuath. Bidh sibh eòlach air ’s dòcha mar Iain MacCodruim. B’ e am fear eile Alasdair mac Mhaighstir Alasdair.

Innsidh mi dhuibh mu MhacCodruim an toiseach, agus an dàn aige ‘Smeòrach Chlann Dòmhnaill’. Seo an t-sèist:

Hoilibheag hilibheag hó ail il ó, Hoilibheag hilibheag hó ró i,

Hoilibheag hilibheag hó ail il ó, Smeòrach le Clann Dòmhnaill mi.

Chan eil ann an Hoilibheag hilibheag ach briathran gun bhrìgh, no òran na smeòraich.

Carson a bha ball de Chlann ’ic Codruim a’ sgrìobhadh mu Chlann Dòmhnaill? Uill, bha ceann-cinnidh nan Dòmhnallach a’ toirt taic mhòr do dh’Iain. Seo mar a thachair e.

Sgrìobh Iain dì-mholadh mu obair thàillearan Uibhist. Bha na tàillearan feargach. Dhiùlt iad uile aon ghrèim eile fhuaigheal don bhàrd. An ceann greis, bha aodach Iain robach.

Chunnaic an ceann-cinnidh, An Ridire Seumas Dòmhnallach, e. ‘Carson a tha do chuid aodaich a’ tuiteam às a chèile, Iain?’ dh’fhaighnich e. Dh’aithris Iain a’ bhàrdachd a chuir fearg air na tàillearan. ’S dòcha gun robh an ceann-cinnidh a’ gabhail dragh gun sgrìobhadh Iain rudeigin dhen aon seòrsa mu dheidhinn-san. Co-dhiù, thug e obair is àite-fuirich dha!

Aig toiseach Smeòrach Chlann Dòmhnaill, tha am bàrd ga chur fhèin ann an riochd smeòraich. Tha an t-eun brònach. Anns an dàrna rann, ge-tà, tha an smeòrach ga lorg fhèin ann an suidheachadh nas fheàrr:

Smeòrach mis’ air mullach beinne, ’g amharc grèin is speuran soilleir;

Thig mi stòlda chòir na coille,

’s bidh mi beò air treòdas eile.

Anns an leabhar aice ‘Songs of Gaelic Scotland’, tha Anna Latharna NicGillÌosa ag ràdh gur dòcha gu bheil an t-atharrachadh bho bhròn gu dòchas a’ comharrachadh beatha a’ bhàird fhèin. Carson? Uill, innsidh mi dhuibh an-ath-sheachdain.

PDF

Download the text of this week's letter as a PDF:Thoir a-nuas Litir mar PDF:

Download File

PDF documents are especially suited for printing out. Most computers can open PDF files, but if you have problems viewing them you may need to install reader software such as Tha faidhleachan PDF gu sònraichte math airson clò-bhualadh. Tha e furasta gu leòr do chuid de choimpiutairean faidhleachan PDF fhosgladh, ach ma tha trioblaid agad ‘s dòcha gum biodh e feumail bathar-bog mar Adobe Acrobat Reader. fhaighinn.

Litir do Luchd-ionnsachaidh

This letter corresponds to Tha an Litir seo a’ buntainn ri Litir do Luchd-ionnsachaidh 1113

Podcast

BBC offers this litir as a podcast: Visit the programme page for more info and to download or subscribe. Tha am BBC a’ tabhainn seo mar podcast. Tadhail air an duilleag-phrògraim airson barrachd fiosrachaidh no airson podcast fhaighinn

Other letters Litrichean eile