Am faca sibh na fir-chlis am bliadhna? Sin a’ Ghàidhlig air na solais a chì sibh, bho àm gu àm, anns an adhar air oidhche gheamhraidh. ’S dòcha gum bi sibh
eòlach orra mar the northern lights. Ann an Laidinn, canaidh daoine an aurora borealis riutha. Chunnaic mi-fhìn aon turas iad air a’
gheamhradh seo. Bha iad coltach ri fras-uisge dearg anns na speuran dorcha.
Tha mi air na fir-chlis fhaicinn gu tric, ach tha e annasach nach e an aurora borealis a bu mhotha a chòrd rium, ach an fheadhainn aig ceann thall
an t-saoghail – an aurora australis. O chionn mòran bhliadhnaichean, chunnaic mi iad anns a’ bhaile mhòr as fhaide deas ann an Astràilia – Hobart.
Bha mi a’ fuireach anns a’ bhaile sin aig an àm agus, oidhche a bha seo, bha mi a-staigh leis na cùrtairean dùinte. Sheirm am fòn. Thog mi e agus ’s e
caraid dhomh a bh’ ann.
“An robh thu a-muigh a-nochd?” dh’fhaighnich e.
“Cha robh airson greis,” fhreagair mi.
“Uill, cuir am fòn sìos,” thuirt e, “agus thalla a-mach.”
Rinn mi mar a dh’iarr e orm, agus abair an sealladh a bha a’ feitheamh rium air an taobh a-muigh. Bha e mar gu robh cuideigin air a bhith a’ peantadh
cùrtairean mòra – purpaidh is uaine - anns na speuran, agus gu robh e fhathast ann, ’s gan crathadh gun sgur. Bha iad a’ falbh ’s a’ tighinn, ’s a’ falbh,
’s a’ tighinn. Purpaidh is uaine, thairis air na speuran gu lèir. Bha e iongantach. Agus bòidheach.
Nuair a thill mi a-staigh, thug mi taing do mo charaid, agus chaidh mi a-mach a-rithist. Choimhead mi air na fir-chlis airson ’s dòcha leth-uair a thìde
eile. Chan fhaca mi a-riamh cho math iad, ’s a chunnaic mi iad air an oidhche sin. Agus tha sin iongantach, oir chan eil Hobart idir cho fada gu deas air
crios meadhan an t-saoghail ’s a tha Alba gu tuath air. Agus, mar as fhaide air falbh a tha thu bho chrios meadhan an t-saoghail, ’s ann as fheàrr a tha an
sealladh agad dhen fhir-chlis, mar as trice. Chunnacas iad aig crios meadhan an t-saoghail dìreach dà thuras anns an fhicheadamh linn, fhad ’s is fiosrach
leamsa co-dhiù. Bha sin ann an naoi ceud deug ’s a naoi (1909) agus naoi ceud deug ’s aon ar fhichead (1921). Ach chìthear gu math tric iad faisg air na
pòlaichean, tuath agus deas.
Tha luchd-saidheins ag innse dhuinn gur iad smùirneanan dealanaichte ann an ceann shuas an àile a dh’adhbharaicheas an rud iongantach a tha seo. Chanadh na
Gaidheil o shean, ge-tà, gu robh na fir-chlis nan dannsairean. Agus, uaireannan, thigeadh an dannsa gu sabaid. Chanadh iad “nuair a bhios na fir-chlis ri
mire, ’s gann nach dèan iad milleadh” neo, ann am Beurla, “when the merry dancers play, they are like to slay.”
An ath thuras a chì sibh na fir-chlis, thallaibh a-mach air an latharna-mhàireach, agus coimheadaibh air creagan faisg air an taigh agaibh, ma tha
feadhainn ann. Coimheadaibh air dath a’ chrotail. Ma tha e a’ coimhead nas ruaidhe nan àbhaist, neo fiù ’s rud beag dearg, bidh sin na dhearbhadh air na
chreideadh clann na Gaidhealtachd o shean. A’ coimhead air a’ chrotal, chanadh iad “thug na fir-chlis fuil à cach a chèile a-raoir”. An turas a chunnaic
mis’ iad air a’ gheamhradh seo, bha iad cho dearg ’s gu bheil e furast’ a chreidsinn gu robh iad a’ toirt fuil à cach a chèile anns na speuran fhèin. Tha
mi an dòchas nach fhada gus am faic sinn a-rithist iad.
