FaclairDictionary EnglishGàidhlig

Place names 3

Ainmean-àite 3

Look@LearnGaelic - Àrd Ìre (C1)Look@LearnGaelic - Proficient (C1)

Bhidiothan a chuidicheas thu le gnàthasan-cainnte, gràmar is briathrachas. Gaelic videos to help you develop your idioms, grammar and vocabulary.

Tha an Look@LearnGaelic ag obrachadh leis an fhaclair. Tagh an taba ‘teacsa Gàidhlig’ agus tagh facal sam bith san teacsa agus fosglaidh am faclair ann an taba ùr agus bidh mìneachadh den fhacal ann. Look@LearnGaelic is integrated with the dictionary. Select the tab ‘Gaelic text’ and choose any word and the dictionary will open and you will see the English explanation of the Gaelic word.

Video is playing in pop-over.

Subtitles: Gaelic Fo-thiotalan: Gàidhlig Subtitles: English Fo-thiotalan: Beurla Subtitles: none Às aonais fo-thiotalan Download text (Gaelic and English) Faigh an teacsa (Gàidhlig agus Beurla)

Ainmean-àite 3

Gaelic Gàidhlig

Ainmean-àite 3

Presenter: Seumas Dòmhnallach (James MacDonald)

[SEUMAS] Fàilte. Bheir sinn sùil air ainmean-àite agus chì sinn mar a bhios ainmearan iolra ag atharrachadh annta.

An toiseach, ge-tà, dè tha iolra a' ciallachadh? Ma tha aon rud ann, 's e sin singilte. Ma tha còrr is aon rud ann, 's e sin iolra.

Tha trì dòighean ann air ainmearan iolra a dhèanamh anns a' Ghàidhlig, mar eisimpleir, le bhith a' cur "i" a-steach: "an seileach" agus "na seilich"; le bhith a' cur "-an" ris an fhacal: "a' mhuc" agus "na mucan"; agus le bhith a' cur rudeigin eile ris an fhacal: "am bràthair" agus "na bràithrean".

Co-dhiù, bheir sinn sùil air a' chiad sheòrsa de dh'ainmear, far a bheil "i" a' dol asteach. Eadar Inbhir Nis agus Loch Carrann, tha àite ann far a bheil craobhan gu leòr a' fàs. Am measg nan craobhan tha seilich. 'S e craobhan beaga ìseal a tha anns na seilich, agus tha stèisean ann far a bheil iad a' fàs, agus 's e Achadh nan Seileach an t-ainm a th' air. Chì sinn gur e "nan" a th' againn eadar an dà ainmear, agus nach eil an "i" ann tuilleadh.

Bheir sinn sùil a-nis air an dàrna seòrsa, far a bheil "-an" a' dol aig an deireadh. Faisg air Malaig, tha eilean beag ris an canar Eilean nam Muc. Chan eil sinn cinnteach dè na mucan a tha seo, an e mucan fhèin a th' ann no an e mucanmara, ach chì sinn anns an ainm gu bheil an t-ainmear iolra "na mucan" a' dol gu "nam muc". A rèir gràmar na Gàidhlig, bhiodh e ceart gu leòr Eilean nam Mucan a ràdh, ach 's e Eilean nam Muc a chanas a h-uile duine. Tha an t-ainm seo a' sealltainn gum faod sinn "-an" a chumail no fhàgail às anns an t-suidheachadh seo. Chan eil e gu diofar.

Mu dheireadh chì sinn an treas seòrsa, far a bheil rudeigin eile a' tachairt aig deireadh an ainmeir iolra. Bidh sibh eòlach air an fhacal "na bràithrean", agus ann an Ceann Loch Goibhle tha seann eaglais leis an ainm Cill nam Bràithrean. Feumaidh sinn an t-ainmear iolra a chumail mar a bha e, ach bidh an t-alt a' dol bho "na" gu "nan" no "nam".

Agus tha seo a' togail ceist: cuin a chanas sinn "nan" agus cuin a chanas sinn "nam"? Chan eil seo doirbh: ma thòisicheas an dàrna ainmear le "b", "f", "m" no "p", canaidh sinn "nam". Tha e nas fhasa. Nach fheuch sibh fhèin ri Eilean nan Muc a ràdh agus an uair sin Eilean nam Muc? Agus Cill nan Bràithrean agus an uair sin Cill nam Bràithrean. Tha e nas fhasa nam a ràdh, nach eil?

Uill, sin e an-dràsta. Mar sin leibh.

Place names 3

English Beurla

Place names 3

Presenter: Seumas Dòmhnallach (James MacDonald)

[SEUMAS (JAMES)] Welcome. We're going to look at place names and we'll see how plural nouns are modified in them.

But first, what does plural mean? If there is one of something, that's singular. If there are more than one, that's plural.

There are three ways to form plurals in Gaelic, for example, by inserting an "i": "an seileach" and "na seilich"; by adding "-an" to the word: "a' muc" and "na mucan"; and by adding something else to the word: "am bràthair" and "na bràithrean".

Anyway, let's take a look at the first type of noun, where an "i" is inserted. Between Inverness and Lochcarron, there's a place where lots of trees grow. The trees include some willows. Willows are small, low trees, and there's a station where they grow, and it's called Achnashellach (the field of the willows). We can see that "nan" has been inserted between the two nouns and that the "i" is no longer there.

We'll take a look at the second type, where "-an" is added to the end. Near Mallaig, there's a small island called Eilean nam Muc (Muck). We don't know for certain what type of pigs these are, whether they are pigs or whales (sea pigs), but we see from the name that the plural noun "na mucan" changes to "nam muc". According to Gaelic grammar, it would be correct to say Eilean nam Mucan, but everyone says Eilean nam Muc. This name shows that we can either add "-an" or leave it off in this case. It doesn't matter.

Lastly, we'll look at the third type, where something else happens at the end of the plural noun. You will be familiar with the word "na bràithrean", and in Lochgoilhead, there's an old church called Cill nam Bràithrean. The plural noun stays exactly as it is, but the article changes from "na" to "nan" or "nam".

And this raises a question: when do we say "nan" and when do we say "nam"? This isn't difficult: if the second noun begins with "b", "f", "m" or "p", we say "nam". It's easier. Why don't you try to say Eilean nan Muc and then Eilean nam Muc? And Cill nan Bràithrean and then Cill nam Bràithrean. It's easier to say (nam), isn't it?

Well, that's all for now. Goodbye.

Ainmean-àite 3

Gaelic Gàidhlig

Ainmean-àite 3

Presenter: Seumas Dòmhnallach (James MacDonald)

[SEUMAS] Fàilte. Bheir sinn sùil air ainmean-àite agus chì sinn mar a bhios ainmearan iolra ag atharrachadh annta.

An toiseach, ge-tà, dè tha iolra a' ciallachadh? Ma tha aon rud ann, 's e sin singilte. Ma tha còrr is aon rud ann, 's e sin iolra.

Tha trì dòighean ann air ainmearan iolra a dhèanamh anns a' Ghàidhlig, mar eisimpleir, le bhith a' cur "i" a-steach: "an seileach" agus "na seilich"; le bhith a' cur "-an" ris an fhacal: "a' mhuc" agus "na mucan"; agus le bhith a' cur rudeigin eile ris an fhacal: "am bràthair" agus "na bràithrean".

Co-dhiù, bheir sinn sùil air a' chiad sheòrsa de dh'ainmear, far a bheil "i" a' dol asteach. Eadar Inbhir Nis agus Loch Carrann, tha àite ann far a bheil craobhan gu leòr a' fàs. Am measg nan craobhan tha seilich. 'S e craobhan beaga ìseal a tha anns na seilich, agus tha stèisean ann far a bheil iad a' fàs, agus 's e Achadh nan Seileach an t-ainm a th' air. Chì sinn gur e "nan" a th' againn eadar an dà ainmear, agus nach eil an "i" ann tuilleadh.

Bheir sinn sùil a-nis air an dàrna seòrsa, far a bheil "-an" a' dol aig an deireadh. Faisg air Malaig, tha eilean beag ris an canar Eilean nam Muc. Chan eil sinn cinnteach dè na mucan a tha seo, an e mucan fhèin a th' ann no an e mucanmara, ach chì sinn anns an ainm gu bheil an t-ainmear iolra "na mucan" a' dol gu "nam muc". A rèir gràmar na Gàidhlig, bhiodh e ceart gu leòr Eilean nam Mucan a ràdh, ach 's e Eilean nam Muc a chanas a h-uile duine. Tha an t-ainm seo a' sealltainn gum faod sinn "-an" a chumail no fhàgail às anns an t-suidheachadh seo. Chan eil e gu diofar.

Mu dheireadh chì sinn an treas seòrsa, far a bheil rudeigin eile a' tachairt aig deireadh an ainmeir iolra. Bidh sibh eòlach air an fhacal "na bràithrean", agus ann an Ceann Loch Goibhle tha seann eaglais leis an ainm Cill nam Bràithrean. Feumaidh sinn an t-ainmear iolra a chumail mar a bha e, ach bidh an t-alt a' dol bho "na" gu "nan" no "nam".

Agus tha seo a' togail ceist: cuin a chanas sinn "nan" agus cuin a chanas sinn "nam"? Chan eil seo doirbh: ma thòisicheas an dàrna ainmear le "b", "f", "m" no "p", canaidh sinn "nam". Tha e nas fhasa. Nach fheuch sibh fhèin ri Eilean nan Muc a ràdh agus an uair sin Eilean nam Muc? Agus Cill nan Bràithrean agus an uair sin Cill nam Bràithrean. Tha e nas fhasa nam a ràdh, nach eil?

Uill, sin e an-dràsta. Mar sin leibh.

Place names 3

English Beurla

Place names 3

Presenter: Seumas Dòmhnallach (James MacDonald)

[SEUMAS (JAMES)] Welcome. We're going to look at place names and we'll see how plural nouns are modified in them.

But first, what does plural mean? If there is one of something, that's singular. If there are more than one, that's plural.

There are three ways to form plurals in Gaelic, for example, by inserting an "i": "an seileach" and "na seilich"; by adding "-an" to the word: "a' muc" and "na mucan"; and by adding something else to the word: "am bràthair" and "na bràithrean".

Anyway, let's take a look at the first type of noun, where an "i" is inserted. Between Inverness and Lochcarron, there's a place where lots of trees grow. The trees include some willows. Willows are small, low trees, and there's a station where they grow, and it's called Achnashellach (the field of the willows). We can see that "nan" has been inserted between the two nouns and that the "i" is no longer there.

We'll take a look at the second type, where "-an" is added to the end. Near Mallaig, there's a small island called Eilean nam Muc (Muck). We don't know for certain what type of pigs these are, whether they are pigs or whales (sea pigs), but we see from the name that the plural noun "na mucan" changes to "nam muc". According to Gaelic grammar, it would be correct to say Eilean nam Mucan, but everyone says Eilean nam Muc. This name shows that we can either add "-an" or leave it off in this case. It doesn't matter.

Lastly, we'll look at the third type, where something else happens at the end of the plural noun. You will be familiar with the word "na bràithrean", and in Lochgoilhead, there's an old church called Cill nam Bràithrean. The plural noun stays exactly as it is, but the article changes from "na" to "nan" or "nam".

And this raises a question: when do we say "nan" and when do we say "nam"? This isn't difficult: if the second noun begins with "b", "f", "m" or "p", we say "nam". It's easier. Why don't you try to say Eilean nan Muc and then Eilean nam Muc? And Cill nan Bràithrean and then Cill nam Bràithrean. It's easier to say (nam), isn't it?

Well, that's all for now. Goodbye.

look@LearnGaelic is a series of videos aimed at learners of Scottish Gaelic. It features a variety of styles, including interviews with experts and Gaelic learners, monologues and conversations. Use the links above to select subtitles in English or Gaelic - or to turn them off altogether. 'S e sreath de bhidiothan gu sònraichte do luchd-ionnsachaidh na Gàidhlig a th' ann an look@LearnGaelic. Bidh measgachadh de mhonologan ann, agallamhan le eòlaichean is luchd-ionnsachaidh, agus còmhraidhean. Gheibhear fo-thiotalan anns a' Ghàidhlig agus ann am Beurla.